Back

Artikel

Home

Wat er in de Miljoenennota zou moeten staan

16 sep 2011
Dossiers: Woningmarkt
Onderwerpen: Macro-economische politiek
Het kabinet richt de Miljoenennota vooral op het terugdringen van de staatsschuld, maar mist ambitie op het realiseren van een robuuste economie, stellen Marten van den Bossche en Marcel Canoy. Vijf essentiële zaken die in de Miljoenennota voorop zouden moeten staan.

Prinsjesdag 2011

Met spanning kijken we uit naar de economische plannen van het kabinet Rutte die op Prinsjesdag gepresenteerd worden. Hoe tilt dit minderheidskabinet Nederland uit de crisis? Welke ambities zouden van het blad moeten spatten? We noemen er vijf.

Nederland exporteert

Zo’n 75% van de Nederlandse export blijft binnen de Europese grenzen, vooral onze buren zijn onze belangrijkste handelspartners. Ook de uitvoer naar Spanje, Italië, Griekenland en Portugal is ruimschoots groter dan die naar Brazilië, India en China. De gezondheid van de Nederlandse economie valt of staat bij de exportprestaties binnen de EU. Hoe verhoudt dit zich tot het Nederlandse EU-beleid? Niet best. Nederland bruuskeert, polemiseert en zondert zich af. Daarmee handelt Nederland politiek niet in het eigenbelang van een structureel sterk exporterende economie. Implosie van de euro betekent een handelsdebacle en goedkoop electoraal gewin is duurkoop voor de economie. De Miljoenennota kan daar verandering in brengen door te kiezen voor het borgen van de exportprestatie van onze economie. Een zakelijke politiek garandeert een gezonde en langdurige relatie met onze belangrijkste handelspartners. Oorlogstaal over Griekse belastingontduikers wordt vervangen door pragmatisme en handelsgeest.

En de miljoenennota?

Opmerkelijk is dat een heel hoofdstuk aan Europa is gewijd met een toonzetting die een groot verschil maakt met de oneliners over Grieken en andere ‘knoflooklanden’. Het kabinet toont hiermee mogelijk de wens een andere koers te varen.

Nederland zorgt

De overschrijding van het zorgbudget is al jarenlang het financiële zorgenkindje van Nederland. Deze Miljoenennota kan dat aanpakken. Allereerst door aan te kondigen dat de boterzachte convenanten in de curatieve en langdurige zorg worden vervangen door zakelijke afspraken met harde deadlines en sancties bij overschrijdingen. Het persoonsgebonden budget wordt toch niet afgeschaft, maar de tot nu toe ongecontroleerde uitvoering ervan wordt aangepakt zodat systematische fraude vermindert. Verder wordt het eigen risico aanzienlijk verhoogd tot 500 euro in 2015 met behoud van compensatiemechanismen. De trend van medicalisering en ongebreidelde groei van de geestelijke gezondheidszorg wordt geremd. Dit gebeurt door het geleidelijk afschaffen van afhankelijkheid van op Amerikaanse leest geschoeide diagnostiek, die tot overconsumptie leidt. De huisarts wordt ontlast door stimulering van zelfmedicatie. Falende ziekenhuizen worden overgenomen door succesvolle buitenlandse ketens. De rode loper wordt uitgerold voor private initiatieven in de langdurige zorg en de administratieve lasten gaan - na jarenlang erover praten - nu echt dalen.

En de miljoenennota?

Het eigen risico stijgt (licht), het basispakket wordt versmald en de GGZ gekort. Het zijn vooral maatregelen die op korte termijn geld opleveren, maar de fundamentele problemen in het systeem nog niet adresseren.

Nederland financiert creatief

Door krimp, crisis en begrotingsperikelen gedwongen, gaat Nederland creatieve financieringsconstructies toepassen. Zo wordt naar Engels voorbeeld een groene investeringsbank opgericht. Door publiek geld in een bank te stoppen en vervolgens duurzaam en zakelijk te besteden, snijdt het mes aan alle kanten. Het wakkert innovatie aan, het verhindert versnippering, zet de rem op dure ‘hobby’s’ van (lokale) bestuurders en trekt privaat kapitaal aan dat benut kan worden om duurzaamheiddoelen te realiseren. De combinatie van stijgende kosten voor herstructurering en financiële krapte creëert ook op lokaal-regionaal niveau de behoefte aan creatieve financiering. Verliesgevende activiteiten worden op natuurlijke wijze uitgeruild tegen winstgevende, en lange-termijn baten sneuvelen niet vanwege korte-termijn kosten. Wij pleiten daarom voor een nationaal investeringsfonds voor gebiedsontwikkeling waarin banken, institutionele beleggers, bouwers en overheden participeren. Het bedruipt zichzelf, keert dividend uit en wordt onafhankelijk beheerd, uiteraard met inspraak van de diverse financiers.

En de miljoenennota?

Die zwijgt in alle talen over dit onderwerp.

Nederland beweegt

Naast het gebruikelijke pakket van aanleg van nieuwe wegen, nieuw openbaar vervoer en vergroening van het wagenpark, gaat het kabinet nu eindelijk aan de slag met het beprijzen van het gebruik van infrastructuur. En dan niet alleen met de beruchte spitsheffing, maar ook met slimme manieren om leaserijders de spits uit te jagen. Beprijzen wordt al jarenlang gekenschetst als “politieke zelfmoord”. Een curieuze vorm van zelfmoord als men zich realiseert wat al die mobilisten gaan stemmen als blijkt dat een goed systeem van beprijzing tot een vlottere doorstroming van het Nederlandse wegennet zal leiden, waarvoor uitbundige bewijslast in het buitenland voorhanden is.

En de miljoenennota?

Die verklaart beprijzen nog steeds tot taboe en zet in op investeringen in infrastructuur.

Nederland woont

De woningmarkt zit al jaren in het slop en alle voorspellingen wijzen erop dat ook 2012 en 2013 moeilijk gaan worden. Politiek Nederland besluit daarom de stoute schoenen aan te trekken door de adviezen op te volgen van de Sociaal Economische Raad uit 2010. Inconsistente en geldrondpompende instituties worden geleidelijk afgebouwd: een gefaseerde afschaffing van de overdrachtsbelasting, versobering van de hypotheekrenteaftrek en versnelde liberalisering van de huurmarkt. Ook de bestaande voorraad woningen wordt beter benut. Dit voorkomt leegstand en verloedering en maakt dat woonconsumenten weer zuiver kunnen kiezen tussen huur of koop.

En de miljoenennota?

Behoudens de daling van de overdrachtbelasting wordt deze sector grotendeels met rust gelaten door het kabinet. Een gemiste kans.

Een aantal van deze ambities (bijvoorbeeld op het gebied van de woningmarkt) zweven ook al tijden boven de markt, maar bleken telkens te controversieel. Deze tijden nopen evenwel tot moedige keuzes. Het kabinet blijkt in de Miljoenennota zich vooral te fixeren op bestrijding van ‘het monster van de staatsschuld’ maar mist ambitie op het realiseren van een robuuste economie.

Bron foto: Flickr.

Gerelateerde artikelen

Volledig artikel
© copyright 2024 Mejudice
Privacybeleid Voorwaarden voor gebruik