Bazel III

Twee jaar geleden stond boven een artikel van Ewald Engelen op dit discussieforum dat Bazel III een lachertje is en dat bankiers het hardst lachen. Na de recente besluiten die door het Bazels comité zijn genomen moeten bankiers dan niet bijgekomen zijn van plezier. De bankenlobby is er in geslaagd de Group of Governors en Heads of Supervision (GHOS) te laten besluiten de liquiditeitsratio’s voor banken te versoepelen. Verder wordt de banken (nog) meer tijd gegeven om te voldoen aan de Bazel III-eisen.

Dit versoepelen en vooruitschuiven is terecht fel bekritiseerd door onder andere Paul de Grauwe (zie NRC Handelsblad, 7 januari 2013). Wat is dit toch voor een krankzinnige situatie? Volgens het nieuwe Charter van het Basel Committee on Banking Supervision (BCBS) heeft deze club geen enkel juridisch gezag (artikel 3 van het Charter). De praktijk is dat dit door haast niemand gecontroleerde gezelschap in de hoofdstad van de financiële maffia in maatpak zeer verstrekkende besluiten neemt met grote economische en sociale gevolgen. Liquiditeit en solvabiliteit van banken zijn in de jaren voor de crisis op hol geslagen. Hoe langer en hoger de hefbomen hoe mooier was het devies. Perverse prikkels en het ontbreken van politieke remmen, ‘let the market work ’ was de algemene slogan, hebben ons in een diepe crisis gestort. En Bazel III zal ons niet helpen, want het is too little to late.

Maatregelen niet afdoende

In de huidige situatie lijkt mij het structure-conduct-performance-model een aanbevelenswaardig beleidsmodel. Bankiers spelen rollen binnen het kader van het hun toegestane speelveld. Dat speelveld kende en kent geen grenzen en Bazel biedt ze niet. Voldoende is niet het ringfencen waar Groot-Brittannië kennelijk voor kiest. Terecht wordt dit beargumenteerd door Joseph Stiglitz in ‘The Roaring Nineties; seeds of destruction’ (p. 160) die zich verzette tegen de opheffing van de Glass-Steagall Act, de wet die nuts- en zakenbanken na de crash in de dertiger jaren uit elkaar haalde. Voldoende is ook niet het plechtig uitspreken van bankierseden; dit soort rituelen zet geen zoden aan de dijk, functioneert in het slechtste geval als afleidingsmanoeuvre.

Dat bankiers een zorgplicht hebben, die in de praktijk behoorlijk ver gaat, is door de Hoge Raad in recente jurisprudentie al zeer duidelijk gemaakt en er komt ook nog nieuwe wetgeving aan op dit gebied. Maar de hoogstnoodzakelijke structurele maatregelen: splitsing van nuts- en zakenbanken en remedies tegen de too big to fail-ziekte blijven uit. De banken lachen in hun vuistje, hun lobby heeft gewerkt; op naar de volgende crisis.