Nieuwe Kamer
Komend jaar leveren we allemaal drie kwartjes op honderd euro aan koopkracht in, maar vandaag is het pracht en praal als altijd op Prinsjesdag. De koningin leest de troonrede voor en de minister van Financiën presenteert het geitenleren koffertje met het opschrift ‘Derde Dinsdag van September’ waarin een cd met de Miljoenennota 2013 zit.
Dit jaar markeert de bijeenkomst van de Staten Generaal in de Ridderzaal voor veel Kamerleden geen hoogtepunt van de democratie maar het vertrek uit het parlement. Het is hun laatste werkdag als Kamerlid, want ze zijn niet herkozen bij de verkiezingen van vorige week. Bij de partijen die zwaar verloren hebben, het CDA, de PVV en GroenLinks, hakt dat er in. Prinsjesdag is voor deze Kamerleden een wrang maar luxe afscheidsfeestje.
Overmorgen, donderdag, komt de nieuw gekozen Kamer bijeen en dan liggen de politieke verhoudingen totaal anders. En daarmee staat de Miljoenennota die minister van Financiën De Jager vanmiddag presenteert, op losse schroeven.
Eind april timmerde een gelegenheidscoalitie van CDA, VVD, D66, ChristenUnie en GroenLinks in enkele dagen een bezuinigingspakket van 12,4 miljard euro in elkaar. Door bezuinigingen en lastenverzwaringen voldoet Nederland aan de eis van de Europese Commissie om het begrotingstekort in 2013 onder de drie procent van het bruto binnenlandse product te krijgen. Het tekort zal zelfs nog wat lager uitvallen.
Wat gaat door en wat niet?
Na de verkiezingsuitslag van vorige week maken de partijen van dit ‘lente-akkoord’ geen kans om een regering te vormen. Als Diederik Samsom en Mark Rutte er in slagen om een tweepartijencoalitie van VVD en PvdA te smeden, dan zullen ze het lente-akkoord op de schop nemen. Er zitten onderdelen in die beide partijen niet wensen – zoals de forensentaks, de intrekking van de aftrekbaarheid van de kosten van het woon-werkverkeer. De PvdA wil aanpassingen van de afspraak over de verhoging van de AOW-leeftijd en de VVD heeft spijt alle groene maatregelen waarvoor men in april heeft getekend.
De makkelijkste afspraak van het lente-akkoord, de verhoging van de btw met twee procentpunten, gaat op 1 oktober in en levert 4 miljard euro op. Dat valt op korte termijn niet terug te draaien als het doel blijft om het begrotingstekort terug te dringen ook al gaat dat ten koste van de consumentenbestedingen. Verhoging van het eigen risico in de zorg – van 220 naar 350 euro per persoon – en hogere accijnzen op alcohol en tabak leveren volgend jaar eveneens snel geld op. Maar handhaving van de fiscale aftrekbaarheid van het woon-werkverkeer zorgt voor een gat van 1,3 miljard waarvoor nog geen dekking is gevonden.
Het goede nieuws dat afzwaaiend minister De Jager kan vertellen is dat Nederland in de eurozone behoort tot de kleine club van landen met een triple A-status op de kapitaalmarkt en dat de Agent van Financiën tegen negatieve rente geld kan lenen om de staatsschuld te financieren. In vergelijking met andere eurolanden staat Nederland er wat betreft begrotingstekort redelijk voor. Maar als Nederland in 2017 begrotingsevenwicht wil bereiken, moeten de nieuwe coalitiepartners onverdroten doorgaan met hervormingen die geld opleveren. Het harde lente-akkoord gaat een vervolg krijgen met een keihard herfst-akkoord .