Strategisch belang van MVO voor MKB
Het is bekend dat bedrijven in het Midden- en kleinbedrijf (MKB) moeite hebben om MVO te integreren in hun bedrijfsvoering vanwege gebrek aan financiële
middelen en tijd. Ook is de druk vanuit de omgeving voor MKB bedrijven minder groot dan voor grote bedrijven, omdat media en Non-Governmental Organizations (NGOs) vooral op grote bedrijven
letten. Toch kan het ook voor het MKB uit strategisch oogpunt belangrijk zijn MVO te integreren in hun bedrijfsvoering. Dit is afhankelijk van hoe
verschillende belanghebbenden reageren op het MVO-profiel van het bedrijf.
Reactie belanghebbenden
Om de bovenstaande reactie van belanghebbenden te onderzoeken is in de periode van 2010 tot 2013 een grootschalig onderzoek naar maatschappelijk
verantwoord ondernemen van MKB-bedrijven in twaalf Europese landen gehouden. Dit onderzoek werd verricht door het Tilburg Sustainability Center van de
Universiteit van Tilburg in het kader van het zogenaamde IMPACT project van de Europese Unie. Aan het onderzoek werkten ruim
13.000 MKB-bedrijven uit 12 Europese landen mee. Verschillende testen wezen uit dat de steekproef voldoende representatief is voor de hele populatie van het
MKB in deze landen.
In het onderzoek zijn vragen gesteld over de mate waarin het MKB merkt dat financiële markten, afzetmarkten en arbeidsmarkten gevoelig zijn voor de mate
waarin het bedrijf maatschappelijk verantwoord opereert. Het onderzoek richt zich daarbij op een aantal concrete sociale en milieu aspecten: gelijke kansen
voor vrouwen en minderheden, scholing van werknemers, veiligheid van werknemers, bijdrage aan maatschappelijke projecten, CO2 uitstoot, energieverbruik,
watergebruik en afval.
De resultaten van het onderzoek laten zien dat bedrijven inschatten dat MVO vooral een gunstig effect heeft op de motivatie van de eigen werknemers. In
alle regio’s is de score hier het hoogst (zie tabel 1). Op de tweede plaats komt de reactie van de klanten. Als een bedrijf zich inzet om haar
milieubelasting terug te brengen en verantwoord met haar personeel omgaat, komt dit ook de afzet enigszins ten goede. Het type belanghebbende dat het minst
gevoelig blijkt voor de kwaliteit van MVO is de groep van externe financiers. In alle landen is de ervaring van bedrijven dat banken gemiddeld genomen in
hun kredietverlening weinig rekening houden met de mate waarin een MKB-onderneming maatschappelijk verantwoord onderneemt. Ook in interviews die in de
voorbereidende fase van het onderzoek met een tiental MKB bedrijven in Nederland werden gehouden, bleek dat dit beeld algemeen gedeeld werd. Dit tot
frustratie van ondernemers, die MVO juist graag gestalte willen geven in hun bedrijf.
Tabel 1: Perceptie van bedrijven van reactie belanghebbenden op MVO (gemiddelde scores op schaal van 1 (= geheel niet) tot 7 (= heel veel))
MVO maakt kredietverlening van banken makkelijker
|
2,8
|
2,3
|
2,7
|
2,8
|
2,6
|
2,8
|
2,7
|
MVO vergroot afzet
|
3,8
|
3,3
|
3,5
|
3,7
|
3,2
|
2,9
|
3,3
|
MVO motiveert werknemers
|
4,5
|
4,1
|
4,7
|
4,7
|
3,7
|
4,2
|
4,4
|
Waarnemingen (N =)
|
997
|
295
|
1366
|
2712
|
1011
|
3622
|
9006
|
(a) Denemarken, Finland, Zweden; (b) Duitsland, Frankrijk, Nederland, Oostenrijk; (c) Hongarije, Polen; en (d) Italië, Spanje
Gemiste kans
Dit is om meerdere redenen een gemiste kans. Allereerst voor het bankwezen zelf. Want als MVO tot meer afzet leidt en de kosten vermindert door
bijvoorbeeld de motivatie van personeel te vergroten, is er een gerede kans dat MKB-bedrijven die excelleren op het gebied van MVO op lange termijn ook
financieel succesvoller zijn. Rekening houden met het MVO-profiel van de MKB-onderneming vermindert derhalve het risico van de kredietverlenende
instelling. Dat is in deze tijd van hoge risico’s een heel belangrijk gegeven.
Maar er is nog een andere reden waarom banken in hun beoordelingscriteria voor het verlenen van krediet aan het MKB meer gewicht zouden moeten geven aan
het MVO-profiel van de onderneming. Juist in deze tijd waarin kredieten schaars zijn kan dit een belangrijke stimulans voor MVO onder MKB bedrijven
betekenen. Dat is van maatschappelijk groot belang omdat sociale en milieurisico’s afnemen. Door MVO nadrukkelijk een rol te laten spelen in de
kredietverlening, kunnen banken dus een belangrijke maatschappelijke functie hebben om MVO te stimuleren.
Te verwachten is dat dat vervolgens ook weer bijdraagt aan een verdere vermindering van risico’s van banken zelf. Want banken verbeteren daarmee
tegelijkertijd hun eigen MVO-profiel. In deze tijd van een gebrekkig vertrouwen in het bankwezen komt dat zeer gelegen. Want door deze maatschappelijke rol
nadrukkelijker op zich te nemen zal ook het vertrouwen in de financiële sector.
* Een korte versie van dit artikel is verschenen in Het Financieele Dagblad van 11 december 2013.