Back

Artikel

Home

Gaat Rutte de economie vlot trekken?

19 okt 2010
Dossiers: Woningmarkt
Onderwerpen: Openbare financiën
Gaat Rutte als liberale premier de rem afhalen van de Nederlandse economie? Het proza uit het regeer- en gedoogakkoord doet vermoeden van niet.

We worden sinds vorige week weer geregeerd door een echt kabinet. Als we de betrokkenen bij het kabinet Rutte I mogen geloven, is hier sprake van een historisch moment. Na bijna een eeuw wachten heeft Nederland weer een liberale regeringsleider. Volgens deze liberale regeringsleider heeft hij samen met zijn kompanen Maxime Verhagen en Geert Wilders twee akkoorden in elkaar gesleuteld die de rem van de Nederlandse economie afhalen.

Dat zou prachtig zijn. Zeker is dat de nieuwe ploeg voor historische uitdagingen staat die om ‘ontremming’ vragen. De klap van de grootste naoorlogse economische aardbeving siddert immers nog flink na en geniepige naschokken kunnen niet worden uitgesloten. In de Verenigde Staten lukt het maar niet om de weg omhoog weer te vinden voor de kwakkelende economie. Afgelopen maand is de werkgelegenheid daar toch weer verder afgenomen.

Langdurig kwakkelen

Het economisch herstel op het oude continent wil ook niet erg vlotten, ondanks een ronkende Duitse motor. De exportgedreven groei van Duitsland is kwetsbaar en in Zuid-Europa blijft het gevaar van ‘Griekse toestanden’ rondspoken. Frankrijk en België worstelen met een hardnekkige identiteitscrisis. In het Verenigd Koninkrijk hakt de botte bijl van 25 procent bezuinigingen hard in de Britse economie. In zo’n omgeving komt het niet als een verrassing dat ook in Nederland de economische groei naar verwachting volgend jaar weer zal terugvallen tot ver onder de twee procent.

Wie het boek This Time is Different: Eight centuries of financial folly (2009) van de vooraanstaande Amerikaanse economen Carmen Reinhart en Kenneth Rogoff heeft gelezen, begrijpt nog beter waarom een langdurig kwakkelscenario waarschijnlijk is. Niet alleen blijkt daaruit dat in acht eeuwen van financiële crises elke keer dezelfde fouten worden gemaakt, maar ook dat na een diepe en wereldomvattende crisis als die van 2008-2009 een jarenlange periode van uitzieken wacht. Een figuur uit dat monumentale werk, die hier deels staat gereproduceerd, is veelzeggend. De naoorlogse crises hebben een gemiddelde duur van 4,4 jaar. Het gemiddelde voor grote depressies die zijn gevolgd op een crisis in het financiële systeem als de huidige, ligt met tien jaar echter veel hoger. Als de huidige crisis het gemiddelde depressiepatroon volgt, blijft het tot 2018 tobben. Tegen die tijd is Nederland alweer een paar kabinetten verder.

De duur van depressies

Nog vele uitdagingen

Wat de uitdaging voor het nieuwe kabinet nog veel groter maakt, is dat de Nederlandse economie daarbovenop ook voor enkele majeure structurele uitdagingen staat. Vergrijzing en vergroening zijn immers niet van de agenda verdwenen – integendeel. Zal het historische kabinet-Rutte I gebruik maken van dit historische moment door Nederland daadkrachtig een nieuwe tijd in te loodsen? Het proza in beide akkoorden doet vrezen van niet. Pas in 2020 gaat de AOW-leeftijd omhoog naar 66 jaar. Hervormingen van de woningmarkt zijn in de verkiezingscampagne taboe verklaard door de betrokken partijen. De PVV gedoogt geen structurele revitalisering van de arbeidsmarkt en de sociale zekerheid. Op deze terreinen is conservatisme troef. Het lijkt erop alsof de SP stiekem een beetje meegedoogt.

Ook op het terrein van de beide pijlers van een kenniseconomie – innovatie en onderwijs – domineert een fantasieloos proza in het regeerakkoord: veel vis, maar zonder boter. Met een kaasschaaf wordt 18 miljard aan bezuinigingen of verkapte belastingverhogingen bij elkaar geschraapt. Op deze manier wordt die gemiddelde depressieduur van tien jaar ruimschoots overschreden.

Het zou een grote stap vooruit zijn als het, na vele mislukte pogingen in de afgelopen decennia, eindelijk zou lukken om de omvang van en de regeldruk vanuit de overheid terug te dringen. Papier is echter keer op keer heel geduldig gebleken.

Alleen de grimmige toonzetting op de terreinen immigratie en integratie kan mogelijk vernieuwend worden genoemd. De daadkracht spat van de akkoordenpagina’s waarin wordt gejammerd over blijkbaar tergende misstanden op de terreinen van cultuur, immigratie, overheid en veiligheid. Een spijkerhard inzicht dat honderden jaren van macro-economisch onderzoek heeft opgeleverd, is echter dat het sluiten van de grenzen uiteindelijk averechts werkt.

Raadselachtig akkoord

Mark Rutte heeft gezegd dat ten minste de helft van het electoraat de vingers zal aflikken bij het lezen van alle snode plannen van zijn historische coalitie. Waarom een liberaal bij zoveel conservatiefreactionaire grimmigheid de vingers zal aflikken, is echter een raadsel. Dat is alleen denkbaar als liberalen zich hebben getransformeerd tot xenofobe angsthazen. Of misschien maakte Mark Rutte een cynisch grapje. Vingers aflikken kan natuurlijk altijd. De vraag is echter welke smaak dat achterlaat: bitter of zoet.

Bron foto: Maarten, Flickr

Dit artikel is tevens opgenomen in Schinkels forum in NRC Handelsblad van 19 oktober 2010; Schinkels forum is een samenwerking tussen NRC Handelsblad en Me Judice.

Gerelateerde artikelen

Volledig artikel
© copyright 2024 Mejudice
Privacybeleid Voorwaarden voor gebruik