Back

Artikel

Home

De democratie zegeviert in Griekenland

5 aug 2015
Onderwerpen: Europese integratie
Zolang in Griekenland democratisch draagvlak bestaat voor de besluiten die voortvloeien uit het akkoord met de Europese Raad is er hoop, maar de Grieken kunnen niet leven van hoop alleen. Hoogste prioriteit heeft nu het aanpakken van de staatsschuld door gedeeltelijke kwijtschelding of aanpassing van de termijnen, stellen Ruud Lubbers en Paul van Seters.

Kwestie Griekenland blijft spelen

Is de kwestie Griekenland definitief gesloten na het akkoord van 13 juli? Allerminst, kunnen we drie weken na dato vaststellen. De voor- en tegenstanders van het Griekse akkoord van 13 juli blijven elkaar bestoken, in Griekenland zelf maar ook daarbuiten.

Eén ding staat buiten kijf. In Griekenland heeft de democratie gezegevierd. Inclusief de oppositiepartijen heeft een grote meerderheid van het Griekse parlement ingestemd met het akkoord. Het parlement heeft ook zijn steun gegeven aan nieuwe wetgeving met omstreden maatregelen die een begin vormen van de uitvoering van het akkoord.

Peilingen in Griekenland geven aan dat 70% van de bevolking achter het akkoord staat en ook achter premier Alexis Tsipras als de persoon die leiding moet geven aan de uitvoering daarvan. Tsipras, nog niet zo lang geleden de voorman van een linkse beweging, wordt door velen nu gezien als een politicus die boven de partijen uitsteekt.

Onze tussentijdse conclusie: zolang er een democratisch draagvlak bestaat voor politieke besluiten, zolang is er hoop. Maar dat is slechts de helft van het verhaal. Want Griekenland, de Griekse bevolking, kan niet leven van hoop alleen. Vanzelfsprekend moet er ook gekeken worden naar de voorzienbare economische effecten van het akkoord.

Zorg om afknijpen Griekse economie

De critici van het akkoord richten hun pijlen vooral op dit laatste punt. In een opzienbarend interview in The Guardian (16 juli) velt de Duitse filosoof Jürgen Habermas een ongenadig hard oordeel: hij noemt het steunpakket economisch onzinnig omdat het neerkomt op een giftig mengsel van noodzakelijke structurele hervormingen met neoliberale maatregelen die een uitgeputte Griekse bevolking alleen maar zullen ontmoedigen en iedere prikkel tot groei om zeep zullen helpen.

Wij delen de zorgen van Habermas. Hernieuwde groei van de Griekse economie is dringend noodzakelijk. Maar dat geldt evenzeer voor de overeengekomen bezuinigingen en hervormingen. En eigenlijk ook voor de afspraak dat Griekenland zijn eerder aangegane verplichtingen nakomt, dus zijn schulden betaalt.

Maar de staatsschuld van Griekenland ligt met meer dan 175% van het BBP ver boven dat van de andere schuldenlanden, en ver boven wat een economie zelfstandig kan wegwerken. Die staatschuld zou dus ook onverwijld aangepakt moeten worden, door gedeeltelijke kwijtschelding of aanpassing van de termijnen. Juist om niet iedere mogelijkheid van groei bij voorbaat te frustreren, zou dat nu moeten gebeuren en niet pas ergens in de toekomst. Nu de linkse Tsipras van Saulus Paulus is geworden, zal hij de Griekse bevolking groeikracht geven. Dat zal bijdragen aan herwonnen zelfvertrouwen.

Initiatief tot aanpakken schuld

Als de herkozen voorzitter van de Eurogroep ligt hier een taak voor Jeroen Dijsselbloem. Nu de onderhandelingen over het totale pakket tussen Griekenland en de trojka daadwerkelijk zijn begonnen, zou de Eurogroep het initiatief moeten nemen om de Griekse schuldverlichting of -herstructurering bovenaan de agenda te plaatsen. Habermas en vele andere critici hebben gelijk: als er niets gebeurt met de molensteen van de Griekse staatsschuld, is het gevaar onaanvaardbaar groot dat de Griekse economie zal blijven stagneren, of erger nog door de opgelegde belastingverzwaring zal blijven krimpen.

Habermas noemt het akkoord van 13 juli ook een aanfluiting in democratisch opzicht. De Europese Raad zou Griekenland hebben behandeld als een protectoraat en hiermee de democratische beginselen van de Europese Unie verkwanselen. Maar dat oordeel lijkt ons kortzichtig. De reactie op het akkoord door het Griekse parlement en de Griekse bevolking illustreert juist het tegendeel, namelijk de veerkracht van de democratie. Ook dat zou voor Dijsselbloem en zijn Eurogroep een reden moeten zijn om van de schuldherstructurering of -verlichting van Griekenland een prioriteit te maken.

Herstel van groeikracht door de Grieken voor de Grieken moet nu vooropstaan. Daarbij is de Eurogroep als geheel gebaat. Tsipras is zijn in Brussel gedane beloften nagekomen. Het is nu aan de Eurogroep en zijn voorzitter om zich daadwerkelijk partner van een nieuw Griekenland te tonen.

Dit artikel is 31 juli jl. tevens verschenen in het Financieele Dagblad.

Gerelateerde artikelen

Volledig artikel
© copyright 2024 Mejudice
Privacybeleid Voorwaarden voor gebruik