Niet de telefoon en ook niet het internet. Nee, de container werd in 2014 bij een verkiezing, georganiseerd door de Koninklijke Hollandsche Maatschappij van de Wetenschappen en NRC, gekozen als de belangrijkste uitvinding van de twintigste eeuw. De keuze van de jury illustreert de enorme aandacht voor globalisering in die jaren en het belang dat er aan werd gehecht.

Containers zijn doorslaggevend geweest bij de spectaculaire opkomst van globalisering. Een containerschip kan duizenden containers tegelijk vervoeren, sommige zelfs een kleine 25.000. Ze hebben een standaardmaat zodat ze in havens op geautomatiseerde wijze op vrachtwagens en treinen kunnen worden geladen. Zodoende kunnen de goederen via distributiecentra snel worden afgeleverd bij de klant. De forse daling van transportkosten door de uitvinding van de container, maakte het rendabel om het arbeidsintensieve deel van productie in lagelonenlanden te laten plaatsvinden.

Meer dan de helft van de wereldwijd verhandelde goederen bestaat daardoor tegenwoordig uit onderdelen en halffabrikaten, wat laat zien hoeveel grensoverschrijdende productieketens er inmiddels zijn en hoe sterk de economie is geglobaliseerd.

3D printer

Niet lang na de verkiezing van de container als beste uitvinding, kwam echter een andere uitvinding, met potentieel grote invloed op de globalisering, volop in de belangstelling te staan. De 3D printer.

3D printers maken een product in zijn geheel, of in ieder geval bestaan 3D geprinte producten uit veel minder apart gemaakte onderdelen dan traditioneel geproduceerde goederen. Bovendien gebruiken de 3D printers veel minder arbeid en is er dus veel minder noodzaak om werk uit te besteden aan lagelonenlanden.

3D printers stonden gelijk klaar om in te springen toen traditionele productielijnen niet in staat waren om te voldoen aan de plotseling grote vraag naar mondkapjes en andere zorgproducten zoals ventielen voor beademingsapparatuur.

De 3D printing business is de afgelopen tien jaar stevig gegroeid met een gemiddelde omzetgroei van 26% per jaar. De toepassingen zijn inmiddels wijd verbreid. 3D printers kunnen vooral op een economisch rendabele manier producten van complexe vorm maken en, in tegenstelling tot traditionele machines, zijn er nauwelijks extra kosten als er een verandering in het product wordt aangebracht of de maat moet worden aangepast. Het aandeel van 3D geprinte producten op markten voor gepersonaliseerde producten zoals tandheelkundige protheses en hoortoestellen is dan ook opgelopen tot boven de 90%. Ook voor het maken van juwelen of op maat gemaakte gympen worden 3D printers steeds vaker ingezet.

Buiten markten voor producten waarvan de complexe vorm en het ‘customized’ karakter zich bijzonder goed leent voor productie met 3D printers, is het gebruik van 3D printing als productiemethode nog zeer beperkt. Van alle producten uit de verwerkende industrie wordt momenteel niet meer dan 0,1% gemaakt met 3D printers.

Corona

Dat neemt niet weg dat 3D printers door de coronapandemie opnieuw aandacht voor zich opeiste. 3D printers stonden namelijk gelijk klaar om in te springen toen traditionele productielijnen niet in staat waren om te voldoen aan de plotseling grote vraag naar mondkapjes en andere zorgproducten zoals ventielen voor beademingsapparatuur.

Mede hierdoor hield de 3D business zich te midden van een krimpende economie goed staande met een groei van 7.5% in 2020. Er van uitgaande dat de groei terugkeert op het niveau van voor de crisis (27%), kan het aandeel van 3D geprinte goederen in de wereldwijde maakindustrie de komende decennia significant `blijven toenemen. Dat betekent minder uitbesteding aan lagelonenlanden, dan wel minder productielocaties in die landen,

Verslaat de 3D printer de container?

Maar gaat de 3D printer de container verslaan en de globalisering in z’n achteruit zetten? Een jaar of vijf geleden hoorde en las je dat regelmatig. De printtechniek zou zich zo ontwikkelen dat massaproductie met 3D printers economisch rendabel zou worden. Anno 2022 moeten we vaststellen dat daar nog niet zo heel veel schot in zit. Massaproductie van gestandaardiseerde goederen met 3D printers kan in bijna alle gevallen op kosten niet concurreren met traditionele productiemethoden. Het is uiteraard mogelijk dat de grote doorbraak alsnog komt. Maar voorlopig zit de container nog stevig in het zadel als uitvinding die het meeste invloed heeft gehad op globalisering.

Raoul Leering schrijft deze column op persoonlijke titel. De columns zijn op geen enkele wijze bedoeld als beleggingsadvies. Deze bijdrage verscheen reeds in De Financiële Telegraaf.